Vremeplov - 2.novembar

U Crnoj Gori i vezano za Crnu Goru, na današnji datum, pored ostalog se dogodilo:

1750. Rukopoložen je crnogorski Vladika Vasilije Petrović, suvladar na crnogorskom dvoru za vrijeme Save Petrovića. Zanosio se idejom opšteg protivturskog ustanka balkanskih naroda pod vođstvom Crne Gore.

1845. Umro Lazar Tomanović, crnogorski premijer, ministar, publicist. Školovao se u Herceg-Novom, Zadru, Novom Sadu, studirao u Budimpešti, a doktor je pravnih nauka postao u Gracu. Kako se Herceg-Novi tada nalazio u Austro-Ugarskoj monarhiji, Tomanović se politikom počeo baviti u Srpskoj narodnoj stranci Dalmacije i bio je poslanik Dalmatinskoga sabora. 1891. dolazi u Knjaževinu Crnu Goru i postaje glavni urednik Glasa Crnogorca. Prremijer postaje aprila 1907. i na toj je dužnosti, u nekoliko mandata, ostaje do juna 1912. godine. Bio je i ministar spoljnih poslova i ministar pravosuđa. Kao premijer organizovao svečanosti proglašenja Kraljevine Crne Gore 1910. godine. Bio je veoma odan Knjazu i Kralju Nikoli.
Nakon 1918. Lazar Tomanović se nije bavio politikom i živio je u Herceg-Novom, gdje je pisao istoriografske prikaze.

1908. Zvanično puštena u saobraćaj željeznička pruga Bar - Virpazar, prva crnogorska pruga. Kolosijek je bio uskotračni od 75 centimetara, što je od standarda odudaralo za jedan centimetar. Lokomotive Paganini, Markoni i Volpi bile su izrađene po specijalnoj narudžbi u Berlinu. Najveći graditeljski zahvat na pruzi bio je probijanje tunela kroz planinu Sutorman dužine 1.969 metara, a nalazio se na nadmorskoj visini od 550 metara. Ovom prugom vozovi su vijugali serpetinama uz planinu Sutorman 51 godinu, do 29. novembra 1959. Godine, kada je puštena u saobraćaj pruga normalnog kolosijeka Bar-Titograd, kao dio pruge Bar-Beograd.

1989. U Podgorici rođen Stevan Jovetić, crnogorski fudbaler. Od 2003. godine igrao u Partizanu u koji je stigao iz Mladosti iz Podgorice sa 14 godina. Za Partizan je debitovao u sezoni 2005/06. protiv Voždovca kod njemačkog trenera Jirgena Rebera. Sa Partizanom je imao ugovor do ljeta 2009, ali u maju 2008. ga italijanska Fiorentina dovodi u svoje redove za 8 miliona eura.U tekućoj sezoni pruža blistave partije i već je privukao pažnju skauta vodećih evropskih klubova. Igra za crnogorsku reprezentaciju.

2006. Vlada Crne Gore donijela je odluku o otvaranju ambasada u Sjedinjenim Američkim Državama, Ujedinjenom Kraljevstvu Velike Britanije, Republici Italiji i Vatikanu. Vlada je donijela i odluku o nerezidencijalnom predstavljanju Crne Gore u Kanadi, Republici Island, Republici Irskoj, Republici San Marino, Malti i Suverenom i vojnom Malteškom redu.

U svijetu se, na današnji dan, pored ostalog, dogodilo:

1642. Šveđani su u drugoj bici kod Brajtenfelda u Tridesetogodišnjem ratu pobijedili austrijske carske trupe pod nadvojvodom Leopoldom, koji je izgubio najmanje 10.000 ljudi.

1687. U pobuni janjičara u Carigradu zbačen je sa vlasti turski sultan Muhamed IV, a na prijesto je došao njegov mlađi brat Sulejman III.

1721. Poslije ratova protiv Otomanskog carstva i Švedske, kojima je učvrstio Rusiju na Crnom moru i Baltiku, Petar Veliki proglašen carem cijele Rusije.

1755. Rođena je francuska kraljica Marija Antoaneta, žena Luja XVI, ćerka austrijske carice Marije Terezije. Omražena u narodu kojem je poručila: "Ako nemate hljeba, jedite kolače", optužena tokom Francuske revolucije da je tajnim vezama sa bečkim dvorom izdala Francusku, pogubljena je na giljotini 1793.

1766. Rođen je austrijski vojskovođa mađarskog porijekla feldmaršal Johan Jozef Radecki, vojni reformator i nacionalni heroj koji je više od pola vijeka predvodio austrijske trupe.

1785. Londonski proizvođač kočija Lionel Lukin patentirao prvi čamac za spasavanje.

1789. U Francuskoj konfiskovana imovina katoličke crkve, što je bio prvi težak udarac katoličkoj crkvi u njenoj istoriji.

1815. Rođen engleski matematičar Džordž Bul, osnivač simboličke logike i "Bulove algebre", koja je imala presudan značaj za razvoj kompjutera.

1841. Revoltirani britanskom okupacijom Kabula, Avganistanci su masakrirali 24 britanska oficira, što je izazvalo drugi Avganistanski rat.

1906. Rođen Lukino Viskonti, jedan od najznačajnijih italijanskih filmskih režisera, koji je filmom "Zemlja drhti" označio početak italijanskog neorealizma.

1913. Rođen Bert Lankaster, holivudski filmski glumac i dobitnik nagrade Oskar.

1917. Britanski ministar inostranih poslova Artur Džejms Balfur objavio je Deklaraciju, poznatu kao Balfurova deklaracija, o osnivanju jevrejske države u Palestini.

1930. Haile Selasije I krunisan za cara Etiopije.

1938. Mađarska je anektirala južnu Slovačku, priključivši se rasparčavanju Čehoslovačke nakon potpisivanja Minhenskog sporazuma u septembru.

1950. Umro engleski dramski pisac, novinar i kritičar irskog porijekla Džordž Bernard Šo. Proslavio se mnogobrojnim pozorišnim djelima. Dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1925.

1953. Parlament Pakistana proglasio Islamsku Republiku Pakistan.

1956. Vlada Mađarske odbacila članstvo u Varšavskom paktu i zatražila pomoć UN zbog napada sovjetskih trupa. SSSR stavio veto u Savjetu bezbjednosti UN na zahtjev zapadnih sila za razmatranje krize u Mađarskoj.

1978. Dvojica sovjetskih kosmonauta Jurij Romanenko i Georgij Grečko vratila su se na Zemlju sa svemirske stanice "Saljut 6" nakon 139 dana i 14 sati, što je bio novi rekord boravka u vasioni.

1988. Na Internetu se po prvi put u istoriji javio virus.

1994. Više od 430 ljudi poginulo je u požaru poslije eksplozije u velikom skladištu nafte blizu jednog sela u južnom Egiptu.

1995. Vrhovni sud Argentine donio odluku o ekstradiciji nacističkog oficira Eriha Pribkea Italiji, gdje je optužen za ratne zločine tokom II svjetskog rata.

1998. Uragan "Mič", koji je harao kroz Centralnu Ameriku sedam dana, izazvao je ogromna razaranja, posebno u Hondurasu i Nikaragvi, a najmanje 9.000 ljudi je poginulo.

2001. Poslije više od pola vijeka, u škole u Srbiji ponovo je uvedena vjeronauka.

2003. Svještenik Kenon V. Džin Robinson imenovan za biskupa američke Episkopalne crkve. On je prvi sveštenik koji je javno priznao da je homoseksualac.

2004. Na predsjedničkim izborima u SAD ponovo izabran republikanac Džordž Buš.

2004. Umro je šeik Zajed Ben al Nahajan, osnivač i istorijski lider Ujedinjenih Arapskih Emirata, koji je tom zemljom vladao od 1971. godine.

2004. Holandski filmski režišer i kolumnista Teo van Gog, praunuk slikara Vinseta van Goga, ubijen je u Amsterdamu. Njega je ubodima noža usmrtio jedan Marokanac koji je kasnije uhapšen. Teo van Gog je snimio film o zlostavljanju žena u islamskim zemljama.

2007. Umro je čuveni ruski koreograf i rukovodilac Državnog akademskog ansambla narodnih igara Igor Mojsejev. Dobitnik je brojnih sovjetskih odlikovanja ali i nekih zemalja svijeta, među kojima je i medalja Mocarta kojom ga je odlikovao UNESCO.

2007. Predsjednik Pakistana Pervez Mušaraf proglasio vanredno stanje u zemlji, smijenio predsjednika Vrhovnog suda i zabranio nezavisne medije.