Vremeplov - 7.oktobar

U Crnoj Gori i vezano za Crnu Goru, na današnji dan dogodilo se, pored ostalog, sljedeće:

1042. Pobjedom nad vizantijskom vojskom na Tudjemilu, knez Vojislav zbacuje vrhovnu vizantijsku vlast i postaje samostalni gospodar Duklje za koju se, od toga dogadjaja, upotrebljava i ime Zeta. Pobjeda na Tuđemilskom polju dovela je do vizantijskog priznanja državnog suvereniteta i nezavisnosti Duklje. Ta društvena i državna zajednica koja je obuhvatila širi basen Skadarskog jezera, bila je teritorijalna osnova i svih kasnijih faza državno-političkog organizovanja Crnogoraca.

1841. Rođen je Nikola Prvi Petrović, knjaz i kralj Crne Gore, sin vojvode Mirka, starijeg brata knjaza Danila, posljednji vladar dinastije Petrović - Njegoš. Osnovnu školu učio je u Trstu, a školovao se na Liceju Luja Velikog u Parizu. Punih 58 godina - od 1860. do 1918., bio je na crnogorskom prijestolu. Bio je veliki vojskovođa i komandant. Crnu Goru je dvostruko uvećao, postala je nezavisna i međunarodno priznata. Poslije Berlinskog kongresa, dobijanjem gradova Nikšić, Podgorica, Kolašin, Spuž, Žabljak, Bar, Plav i Gusinje Crna Gora je krenula putem razvoja poljoprivrede, trgovine i zanatstva. Istovremeno razvijano je i državno ustrojstvo; osnovana su ministarstva, Veliki sud, 1905. god. donesen je prvi Ustav, organizovani su prvi izbori za Narodnu Skupštinu i crnogorski narod je prerastao u naciju. Pisao je drame, epske i lirske pjesme, memoare i dnevnik. Umro je u emigraciji Francuskoj 1. marta 1921. godine. Njegovi posmrtni ostaci, kao i ostaci kraljice Milene i njihovih kćeri Ksenije i Vjere, preneseni su iz San Rema u Crnu Goru 1989. g. i sahranjeni u Dvorsku crkvu na Ćupriju kod Cetinja.

1894. U Podgorici je rođen Risto Stijović, vajar. Umjetničku školu je počeo u Beogradu u klasi Đorđa Jovanovića. Učestvovao je u Prvom svjetskom ratu, stigao na Krf, potom u Marselj, gdje je nastavio umjetničku školu, a u Parizu je definitivno završio studije. Radio je uglavnom spomenike, portrete u bronzi, veći broj ženskih aktova i figura u plemenitom drvetu, bronzi i mermeru. Umro je 1974. godine.

1914. Rođen književnik Mihailo Lalić. Odmah na početku književnog rada opredijelio se za tematiku narodnooslobilačkog rata na teritoriji Crne Gore. Započeo je knjigom pjesama, ali se okrenuo prozi u kojoj je ostao do kraja svog stvaralačkog djelovanja. Napisao je i scenario za film Svadba 1973. godine koji je režirao Radomir Bajo Šaranović. Urađena je i ekranizacija njegove Lelejske gore. Prvi je dobitnik Njegoševe nagrade 1963. godine upravo za Lelejsku goru. Dobitnik je i NIN-ove nagrade 1973. za Ratnu sreću. Karakteristično za Mihaila Lalića je da je svoje romane prerađivao kada nije bio zadovoljan. Umro je 30. decembra 1992. godine.

2007. U Kasarni "Milovan Šaranović" u Danilovgradu održana centralna svečanost povodom 7. oktobra, Dana Vojske Crne Gore koji je obilježen prvi put nakon sticanja nezavisnosti.
Korijen crnogorskog državnog, pa i nacionalnog bića seže u duboku prošlost. Legenda o knezu Vladimiru i Kosari sačuvana je u Ljetopisu popa Dukljanina iz XII vijeka, kada je za vrijeme njegovog sinovca kneza Vojislava, Duklja na današnji dan na Tuđemilskom polju izvojevala veliku pobjedu nad vizantijskom vojskom. Time je Duklji (od tada se počinje zvati Zeta) prvoj od balkanskih zemalja Vizantija priznala državni suverenitet i nezavisnost.

U svijetu se, pored ostalog, dogodilo:

1571. Španska i mletačka mornarica kod Lepanta u jugozapadnoj Grčkoj porazile tursku flotu. U najvećoj pomorskoj bici poslije bitke kod Akcijuma 31. p.n.e. poginulo oko 25.000 turskih vojnika i potopljeno 80 turskih brodova. To je bila i posljednja velika bitka sa brodovima na vesla.

1806. Ralf Vedživud u Londonu patentirao indigo.

1849. Umro američki pisac Edgar Alan Po. Za života gotovo nepoznat, postao jedan od najuticajnijih pjesnika kada su vrijednost njegovog djela otkrili francuski pjesnici Bodler, Malarme i Valeri. U spisu "Filozofija kompozicije" analizirao nastanak svoje najčuvenije poeme "Gavran".

1885. Rođen danski atomski fizičar Nils Henrik David Bor, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1922. za istraživanja strukture atoma. Jedan od osnivača atomske fizike.

1908. Po oslobađanju od turske vlasti, Krit se ujedinio s Grčkom. Grčka 1912. anektirala to ostrvo, a Londonskim ugovorom 1913. aneksija međunarodno priznata.

1919. Osnovana holandska avio-kompanija KLM, najstariji postojeći avio-prevoznik u svijetu.

1931. Rođen južnoafrički nadbiskup Dezmond Tutu, borac protiv aparthejda, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1984, prvi crnac nadbiskup u Južnoj Africi.

1949. Na području sovjetske okupacione zone proglašena Njemačka Demokratska Republika, s predsjednikom Vilhelmom Pikom i premijerom Otom Grotevolom. Dvije njemačke države ujedinile se 3. oktobra 1990.

1959. Umro američki operski pjevač i filmski glumac italijanskog porijekla Mario Lanca.

1959. Sovjetski vasionski brod "Luna 3" prvi fotografisao tamnu stranu Mjeseca.

1981. Potpredsjednik Egipta Hosni Mubarak postao šef države poslije ubistva Anvara el Sadata 6. oktobra.

1985. Palestinski gerilci u Mediteranu oteli italijanski putnički brod "Akile Lauro" sa oko 440 ljudi i zaprijetili da će ga eksplozijom uništiti ukoliko Izrael ne oslobodi iz zatvora 50 Palestinaca.

1992. Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija usvojio rezoluciju o formiranju međunarodne komisije eksperata za ispitivanje ratnih zločina na prostoru SFRJ i saopštio da je zabrinut zbog informacija o masovnom ubijanju i etničkom čisćenju.

1996. Istražioci Međunarodnog suda za ratne zločine na prostoru SFRJ iz masovne grobnice u "Ovčari" kraj Vukovara ekshumirali 200 tijela.

1997. Oko 30.000 muzičara, umjetnika, radničkih lidera i političara iz cijelog svijeta stiglo u Boliviju na komemorativni skup povodom 30. godišnjice smrti Ernesta Če Gevare.

2000. U Beogradu konstituisana Skupština Jugoslavije. Vojislav Koštunica položio predsjedničku zakletvu. U narednim danima novi predsjednik primio mnoge državnike, a Jugoslavija, poslije desetogodišnje izolacije, otvorila proces pomirenja sa svijetom.

2000. Slovenački skijaš Davo Karničar postao prvi čovek koji je uspio da se na skijama spusti sa najviše planine na svijetu, 8.848 metara visokog Mont Everesta.

2001. SAD i Velika Britanija počeli vazdušne napade na Avganistan zbog odbijanja avganistanskih vlasti da izruče Osamu bin Ladena. Vlasti SAD optužile Bin Ladena za napad na Svjetski trgovinski centar u Njujorku i zgradu Pentagona, 11. septembra 2001, kada je poginulo nekoliko hiljada ljudi.