Vremeplov - 2.oktobar

U Crnoj Gori i vezano za Crnu Goru, na današnji dan dogodilo se, pored ostalog, sljedeće:

1831. Za vladavine mitropolita Petra II Petrovića Njegoša, osnovana Crnogorska garda, prvobitno Gvardija. Tada je, na opštem crnogorskom zboru na Cetinju donesena, pored ostalih, i odluka da se oformi Gvardija od 164 probrana pripadnika koji bi pratili prilike, kako na području slobodne Crne Gore, tako i na području još neoslobođenih Crnogorskih Brda. Pripadnici Crnogorske garde su za svoj posao dobijali plate, a imali su ne samo vojno-policijska ovlašćenja, već izvjesne sudske kompetencije da obavljaju umir krvi među Crnogorcima, da rješavaju raznorazne sporove, te izriču presude za manje prestupe. Iz nje je krajem 19. vijeka izrasla Crnogorska policija. Danas je 2. oktobar Dan policije.

1887. U velikoj gostionici na Cetinju održana je Osnivačka skupština Parabrodarskog društva. Za predsjednika je izabran Gavro Vuković, a u Osnivački odbor izabrani su: Jovan Pavlović - predsjednik, Gavro Vuković, potpredsjednik, Jovo Piper, tajnik i članovi Mitar Plamenac, Slavko Đurković i Savo Petković. Društvo je bilo dioničarsko i registrovano je pod imenom "Knjaževsko crnogorsko povlašćeno parabrodarsko društvo". Sjedište mu je bilo u Baru. Imalo je zadatak da održava redovnu plovidbu između crnogorskih luka u Boki Kotorskoj i luka u Italiji i plovidbu Bojanom i Skadarskim jezerom.

2007. U Šangaju počela 12. specijalna Olimpijada, na kojoj je učestvovalo i četvoro crnogorskih takmičara. Ružica Stajović i Emin Bećaj osvojili bronzane medalje u trkama na 100 metara, a Jadranka Jokić u stonom tenisu. Njih troje, kao i stonoteniser Dušan Terzić štićenici su Centra za mentalno retardiranu djecu "1. jun" u Podgorici.

U svijetu se, pored ostalog, dogodilo:

1187. Arapski vojskovođa i egipatski sultan Saladin preoteo Jerusalim od hrišćana, što je 1189. godine izazvalo Treći krstaški rat.

1608. Holandski optičar Hans Liperšej prikazao u Hagu prvi teleskop.

1803. Umro američki političar Samjuel Adams, organizator i ideolog borbe sjevernoameričkih kolonija za nezavisnost, jedan od potpisnika Deklaracije o nezavisnosti 1776.

1836. Engleski prirodnjak Čarls Darvin na brodu Bigl uplovio u englesku luku Falmut poslije petogodišnjih istraživanja živog svijeta u Južnoj Americi i na ostrvima u južnom Pacifiku, koja su doprinijela razvoju njegove teorije o evoluciji.

1847. Rođen njemački državnik i feldmaršal Paul fon Hindenburg, načelnik štaba njemačke Vrhovne komande u Prvom svjetskom ratu, od 1925. do smrti, 1934, predsjednik Nemačke. Po njegovoj smrti, lider nacista, kancelar Adolf Hitler, pruzeo apsolutnu vlast.

1851. Rođen francuski maršal Ferdinan Foš, komandant savezničkih armija u završnim operacijama u Prvom svjetskom ratu, koje su dovele do kapitulacije Njemačke. Po završetku rata postao član Francuske akademije i, kao prvi stranac, feldmaršal Velike Britanije.

1869. Rođen indijski nacionalni vođa Mohandas Karamčand Gandi, nazvan Mahatma (velika duša), predvodnik borbe za oslobođenje Indije od britanske kolonijalne vlasti, otac moderne Indije. Najpoznatiji pobornik nenasilja u postizanju političkih ciljeva, stradao u atentatu koji je na njega izvršio jedan hinduistički fanatik u januaru 1948.

1870. Papske države plebiscitom odlučile da se ujedine sa Italijom, prestonica Italije iz Firence premještena u Rim.

1895. U Splitu rođen dirigent i kompozitor Jakov Gotovac. Autor popularne komične opere "Ero s onog svijeta" inspiraciju za svoja djela nalazio prevashodno u folkloru.

1924. Liga naroda usvojila Ženevski protokol za mirno rješavanje međunarodnih sporova.

1935. Italija napala Abisiniju (Etiopija) I, slomivši otpor etiopskih vojnika, okupirala zemlju. Liga naroda osudila agresiju, a 19. oktobra uvela sankcije protiv Italije.

1944. Nakon 63 dana teških borbi, Njemci su ugušili ustanak stanovnika Varšave. Poginulo je oko 250.000 Varšavljana, veliki broj je završio u nacističkim koncentracionim logorima, a grad je gotovo potpuno uništen.

1951. Rodjen Gordon Metju Tomas, poznat kao Sting, engleski muzičar.

1973. Umro finski trkač na duge staze Pavao Nurmi, koji je osvojio devet zlatnih medalja na Olimpijskim igrama 1920, 1924. i 1928. Svjetske rekorde obarao 29 puta.

1985. Umro američki filmski glumac Rok Hadson. U dugoj karijeri snimio 63 filma u kojima je uglavnom igrao uloge romantičnih junaka. U posljednjoj godini života veliku pažnju skrenuo je javnim priznanjem da boluje od side.

1990. Nezadovoljni politikom nove hrvatske vlasti, Srbi iz Kninske krajine blokirali željeznički i drumski saobraćaj i time prekinuli sve veze iz Beograda i Zagreba ka jadranskoj obali.

1991. Počeli sukobi hrvatskih snaga i JNA oko Dubrovnika. U narednim danima opustošena okolina grada, a stari grad granatiran i ostao bez struje i vode.

1998. Žan Pol Akajesu, bivši major armije Ruande, optužen za genocid i zločine protiv čovječnosti, osuđen u Hagu na tri doživotne robije.

1999. Kina i Rusija proslavile prvom zajedničkom vojnom vježbom 50. godišnjicu diplomatskih odnosa dvije zemlje.

2000. Tokom postizborne krize u Srbiji, Slobodan Milošević se putem državne televizije obratio naciji i izjavio da mu je savest mirna, a talas nezadovoljstva njegovom višegodišnjom vladavinom širio se zemljom. Generalni štrajk i blokade puteva paralisali Srbiju, štrajkovi i protesti počeli i u državnim medijima, do tada pod Miloševićevom kontrolom.

2003. Južnoafrički pisac Džon Maksvel Kuci dobio Nobelovu nagradu za književnost.