Vremeplov - 21.oktobar

U Crnoj Gori i vezano za Crnu Goru, na današnji dan dogodilo se, pored ostalog, sljedeće:

1846. Crnogorcima u Boki koji se bave trgovinom austrijski car dao ekonomske olakšice.

1971. U Titogradu je formirano Društvo za nauku i umjetnost Crne Gore koje je kasnije preraslo u CANU.

1982. U Pljevljima počela sa radom prva i jedina Termoelektrana u Crnoj Gori.

1997. Milo Đukanović, premijer Crne Gore, pobijedio je na predsjedničkim izborima Momira Bulatovića, dotadašnjeg predsjednika, koji je imao podršku predsjednika Srbije Slobodana Miloševića. Time je znatno smanjen Miloševićev uticaj u Crnoj Gori, a novi crnogorski predsjednik usmerio je svoju politiku na izdvajanje iz jugoslovenske federacije.

2001. Jugoslovenski general u penziji Pavle Strugar doborovoljno se predao Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu, koji ga je u februaru optužio za kršenje zakona i običaja rata na području Dubrovnika 1991. On je bio prvi oficir bivše Jugoslovenske narodne armije koji se dobrovoljno predao ovom sudu.

U svijetu se, pored ostalog, dogodilo:

1422. Umro je francuski kralj Šarl VI, koji je 42 godine proveo na prijestolu. U početku vladavine nazivan je "Šarl Voljeni" (le Bien-Aime), a od 1392, poslije nekoliko napada ludila dobio je nadimak "Šarl Ludi" (le Fou). Tokom njegove vladavine Englezi su, predvođeni kraljem Henrijem V, 1415. nanijeli težak poraz francuskim trupama u bici kod Azenkura i osvojili sjevernu Francusku sa Parizom.

1805. U bici kod Trafalgara, Britanci pod Horacijom Nelsonom, porazili su francusko-špansku flotu bez ijednog izgubljenog broda. U bici je smrtno ranjen legendarni britanski admiral, a pobjeda je Engleskoj obezbijedila prevlast na moru za cio naredni vijek.

1833. Rođen je švedski hemičar, industrijalac i pronalazač Alfred Bernard Nobel. Pronalaskom dinamita 1867. stekao je veliko bogatstvo, čiji je dio zavještao fondu za nagrade za vanredna dostignuća u fizici, hemiji, medicini, književnosti i zalaganju za mir.

1879. Tomas Edison izvršio je u laboratoriji u Nju Džersiju probu svog najnovijeg izuma - sijalice sa grafitnim nitima. Sijalica je gorjela čitavih 13 sati.

1894. Rodjen Džomo Kenijata, kenijski državnik, prvi predsjednik Vlade nezavisne Kenije.

1917. Rođen je američki trubač, pjevač, kompozitor i šef orkestra Džon Birks "Dizi" Gilespi, jedan od najboljih trubača i improvizatora u istoriji džeza. Imao je presudnu ulogu u stvaranju "bi-bap" muzike.

1941. Njemci su u Kragujevcu u Drugom svjetskom ratu strijeljali više od 7.000 civila, među kojima i učenike kragujevačke gimnazije. Bio je to jedan od najvećih pokolja nad civilima u Drugom svjetskom ratu.

1944. Američke trupe su zauzele Ahen, prvi veći njemački grad koji su u Drugom svjetskom ratu osvojili saveznici.

1945. Na izborima u Francuskoj prvi put su glasale žene.

1945. U Moskvi rođen Nikita Sergejevič Mihalkov, jedan od najpoznatijih ruskih filmskih autora i glumaca.

1950. Kineske trupe počele su okupaciju Tibeta.

1958. U Beogradu rodjen hrvtski pijanista svjetskog renomea Ivo Pogorelić. Muziku je počeo učiti sa sedam godina, obrazovanje nastavlja u Moskvi, na Konzervatoriju Petar Iljič Čajkovski. Počinje intenzivnu saradnju s poznatom gruzijskom pijanistkinjom i pedagogom Alisom Kezeradze, s kojom potom stupa u brak i ostaje profesionalno vezan uz nju sve do njene smrti (1996).
Nakon debija u njujorškom Karnegi Holu (1981) bilježi trijumfalne nastupe u prestižnim koncertnim dvoranama SAD, Kanade, Evrope, Australije, Japana, Južne Amerike i Izraela. Nastupa s vodećim svjetskim simfonijskim orkestrima. Među najvećim klasičnim muzičarima današnjice, Ivo Pogorelić je prvi umjetnik kome je UNESCO dodijelio svoj naslov Ambasadora dobre volje (1988).

1969. Vili Brant je formirao koalicionu vladu socijaldemokrata i liberala i postao prvi socijaldemokratski kancelar Zapadne Njemačke. Vodio je politiku popuštanja zategnutosti u svijetu, posebno u odnosima sa istočnoevropskim zemljama, a njegova "istočna politika" je doprinijela stabilizaciji prilika u Evropi.

1969. Umro je američki pisac Žan Luj Keruak, poznat kao Džek Keruak, najpoznatiji romansijer bitničkog pokreta pedesetih godina 20. vijeka.

1984. Umro francuski filmski režiser Fransoa Trifo, jedan od tvoraca "novog talasa" francuskog filma, koji je svjetsku slavu stekao prvim filmom "400 udaraca".

1986. SAD naredile pedesetpetorici sovjetskih diplomata da napuste zemlju do 1. novembra kao odgovor na protjerivanje petorice američkih diplomata iz Moskve.

1991. Na osnovu odluke Predsjedništva SFR Jugoslavije, jedinice Jugoslovenske narodne armije napustile su Sloveniju.

1994. SAD i Sjeverna Koreja potpisale sporazum prema kojem će Pjongjang zamrznuti i potom napustiti nuklearni program.

2003. U seriji velikih požara koji su zahvatili šume i naselja u okolini Los Anđelesa i San Dijega (južna Kalifornija), poginula su 22 čovjeka, izgorjelo je preko 300.000 hektara šume i oko 3.500 kuća.

2005. Umrla je Širli Horn, džez pjevačica i dobitnica nagrade "Gremi", poznata po svojim intimnim, šapućućim vokalima i po virtuoznom sviranju na klaviru.

2007. Umrla je britanska glumica Debora Ker, jedna od najvećih holivudskih glumica pedesetih godina. Među njenim najpoznatiji filmovima su "Odavde do vječnosti", "Kralj i ja", "Quo Vadis" i "Nezaboravna ljubavna priča". Igrala je sa poznatim glumcima kao što su Bert Lankester, Jul Briner, Keri Grant.