Vremeplov - 20.septembar

U Crnoj Gori i vezano za Crnu Goru, na današnji dan se dogodilo, pored ostalog:

1692. Sulejman Bušatlija kreće u drugi pohod na pokoravanje podlovćenske Crne Gore; nadire s velikom vojskom iz pravca Crmnice i Podgorice; koristi nepravovremeni i labavi savez Crnogoraca i mletačkog odreda stacioniranog na Cetinju pod komandom Ivana Bolice (Zana Grbičića), a i snage branilaca Cetinja su nesrazmjerno manje; premoć Turaka dolazi do izraza kad je Bušatliji stiglo pojačanje (4000 ljudi) pod komandom njegovoga sina; Mleci traže, a Turci im daju saglasnost za odstupnicu; pri povlačenju mletački odred minira Cetinjski manastir; Crnogorci se reorganizuju u gerilu i nanose Turcima gubitke naročito noću; stalno napadan od Crnogoraca, Sulajman je ovog puta primoran da napusti Cetinje, i ideju o uspostavljanju neposredne vlasti nad podlovćenskom Crnom Gorom.

1767. Na zboru glavara u Ćeklićima potvrđen za gospodara Crne Gore Šćepan Mali. Tom prilikom objavljeno je da je on bez sumnje ruski car Petar treći. Sa tim se složio i Vladika Sava koji ga je lično pozdravio kao gospodara Crne Gore. Šćepan Mali je odmah postao apsolutni gospodar, formirao lično gardu, sud od 12 glavara, zaveo rad i zadobio povjerenje naroda, ali ne i Mletačke republike, Osmanskog carstva i Rusije koje su se trudile da ga likvidiraju, što im je uspjelo 1773. godine.

1957. U Kotoru rođen Miodrag Živković, bivši predsjednik Liberalne partije Crne Gore. Diplomirao je na Pravnom fakultetu u Podgorici Bio je sudija Osnovnog suda u Kotoru, potom advokat. Od samih početaka promocije liberalne ideje u Crnoj Gori, 1990. godine, Miodrag Živković je aktivni učesnik. Nakon majskih izbora 1998. godine staje na čelo crnogorskih Liberala. Na osnivačkoj Konferenciji 31.10. 2004. postaje predsjednik Liberalne partije Crne Gore. Miodrag Živković svojim političkim radom nastoji da unaprijedi stranku izgrađujući je u jedan moderan politički mehanizam, koji će u svakom trenutku biti spreman da preuzme na sebe obavezu transformacije crnogorskog društva, u moderno društvo u kome će važiti vladavina prava, poštovati se ljudska prava i moralne norme, i sopstvena država, i davati doprinos opštoj demokratizaciji Crne Gore, stoji na stranačkom web sajtu.

1959. Predsjednik SFRJ Josip Broz Tito prvi put nakon Drugog svjetskog rata, boravio je u Crnoj Gori. U okviru svog višednevnog boravka posjetio je i Nikšić. Obišao je Perućicu i Željezaru, a na velikom narodnom zboru, na trgu koji je tada nosio njegovo ime, pred više od 60.000 ljudi govorio je o poslijeratnom periodu, privrednom i društvenom razvoju, planovima i aktuelnim spoljno poličkim pitanjima.

1991. Na Žabljaku Crna Gora proglašena prvom ekološkom državom na svijetu. Akt je verifikovan na Konferenciji UN o životnoj sredini i razvoju - UNCED održanoj u Briselu 3-14. juna naredne godine. Crna Gora je i u Ustavu od 12. oktobra 1992. definisana kao Ekološka država, a za desetogodišnjicu ekološke države izdate su ekskluzivne filatelističke koverte sa markom i prigodnim poštanskim žigom. Iako je stvorila institucionalnu i zakonsku regulativu ekoloških problema, ipak ima na pretek.

U svijetu se, pored ostalog, dogodilo:

480. p.n.e. U pomorskoj bici kod ostrva Salamina, u Egejskom moru, Grci pod komandom atinskog vojskovođe Temistokla porazili Persijance koje je predvodio kralj Kserks I, čime je osigurana prevlast Atine na moru.

1519. Portugalski moreplovac Fernando Magelan isplovio iz Sevilje s pet brodova na put oko svijeta. Magelan poginuo u borbi s domorocima na ostrvu Muktan 1521, a u Sevilju se u septembru 1522. vratio samo brod "Viktorija" sa 18 mornara. Tim putovanjem prvi put oplovljena Zemlja.

1697. U Rejsvijku kod Haga, Engleska, Španija, Holandija i Njemačko carstvo potpisali mirovni ugovor sa Francuskom, čime je okončan rat velike alijanse.

1833. Rođen italijanski novinar i pacifista Ernesto Teodoro Moneta, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1907. Bio direktor milanskog lista "Il Secolo" i predsjednik Internacionalnog kongresa za mir u Milanu 1906, a u mladosti Garibaldijev sljedbenik i borac.

1842. Rođen škotski hemičar i fizičar Džejms Djuer, pronalazač termos-boce. Prvi proizveo tečan i čvrst vodonik.

1863. Umro njemački filolog i pisac Jakob Grim, osnivač savremene germanistike. S bratom Vilhelmom sakupio i objavio čuvene priče i bajke za djecu.

1870. Snage italijanskog kralja Vitorija Emanuela II ušle u Rim, čime je završeno ujedinjenje Italije. Papa Pije IX povukao se u Vatikan i proglasio se zatvorenikom.

1934. Rođena italijanska filmska glumica Sofija Šikolone , poznata kao Sofija Loren, dobitnica "Oskara" 1961. za film "Dvije žene".

1945. Sveindijski kongres i njegovi lideri Mahatma Gandi i Pandit Nehru odbacili britanski prijedlog o samoupravi i zatražili punu nezavisnost Indije.

1957. Umro finski kompozitor Jan Sibelijus, autor sedam simfonija, popularnog violinskog koncerta i čuvene simfonijske poeme "Finlandija".

1960. Trinaest afričkih država koje su stekle nezavisnost i bivša britanska kolonija Kipar primljeni u Ujedinjene nacije.

1970. Sovjetski kosmički brod "Luna 16" spustio se na Mjesec i uzeo uzorke mjesečevog tla.

1976. Švedska Socijaldemokratska partija izgubila na parlamentarnim izborima, prvi put poslije više od 40 godina.

1977. Vijetnam i Džibuti primljeni u UN kao 149. i 150. članica.

1979. Žan Badel Bokasa, vladar Centralnoafričkog carstva, oboren sa vlasti. Novi šef države, bivši predsjednik Dejvid Dako, vratio zemlji status republike. Bokasa 1965. vojnim udarom srušio Daka, 1976. ukinuo republiku i proglasio se carem.

1981. Centralnoamerička država Belize na obali Karipskog mora stekla nezavisnost od Velike Britanije.

1990. Parlamenti Istočne i Zapadne Njemačke potvrdili ugovor o ujedinjenju dvije države.

1999. Multinacionalne snage stigle u Istočni Timor i zauzele aerodrom u glavnom gradu Dili, po povlačenju indonežanskih trupa.

2000. U Moskvi u 65. godini umro ruski kosmonaut German Titov, drugi čovjek koji je letio u svemir. Titov avgusta 1961. u brodu "Vostok 2" proveo 25 sati u svemiru, obišavši zemlju 17 puta.

2001. Albanski ekstremisti počeli predaju posljednjih količina oružja trupama NATO u Makedoniji. Istog dana u makedonskom parlamentu počela diskusija o ustavnim amandmanima kojima bi albanskoj manjini bila garantovana veća prava.

2005. U Beču, u 96. godini umro Simon Vizental, poznati lovac na naciste. Zaslužan je za hapšenje jednog od Hitlerovih najbližih saradnika Adolfa Ajhmana, kao i bivšeg komandanta koncentracionog logora Treblinka, Franca Štangla.