Vremeplov - 20.oktobar

U Crnoj Gori i vezano za Crnu Goru, na današnji dan dogodilo se, pored ostalog, sljedeće:

1838. Na Grahovu su Petar Drugi Petrović i Ali-paša Stočević potpisali Ugovor o Grahovu i graničnom miru. Ugovorom je Grahovo ostalo u sastavu Osmanskog carstva, ali je njime utvrđeno da se Grahovljani slobodno vrate u svoje kuće i na svoju zemlju, da im sudi vojvoda Jakov Daković i da na Grahovu ni Turci ni Crnogorci ne mogu graditi ništa. Ubrzo se pokazalo da ugovor nije riješio neka važna pitanja, pa je stoga došlo do novog, koji je potpisan u Travniku.

1895. Otvoren Carev most u Nikšiću i obavljeno i osvećenje, jednog od najljepših mostova u Crnoj Gori. Most je dug 263 metra, širok sa parapetima 5,90, a visok 12 metara. Građen je od ogromnih kamenih znalački obrađenih kvadara, ima 16 svodova i dva dodatna otvora, a građen je uz pomoć ruskog cara Alekdandra Trećeg, zbog čega je i dobio ime.

1912. Oslobođeno Gusinje. Pohod cmogorske vojske prema Sandžaku i Metohiji bio je munjevit i uspješan. Odmah po prelasku crnogorsko-turske granice oslobođeno je više gradiva među kojima i Gusinje.

1932. U Podgorici rođena Olga Perović. Završila je Filozofski fakultet. Bila je novinar Omladinskog pokreta i Radio Titograda, urednik lista Komunist za Crnu Goru, član Upravnog odbora fonda za unapređenje likovne umjetnosti "Moša Pijade", član redakcije edicije Umjetnost na tlu Jugoslavije, urednik Likovne enciklopedije Jugoslavije za Crnu Goru, član redakcije Enciklopedija Crne Gore. Bila je i urednik u časopisima Stvaranje, Susreti i Praksa i član redakcije i Savjeta revije Ovdje. Član je Matice crnogorske, Crnogorskog PEN centra, Međunarodnog udruženja likovnih kritičara AISA, vanredni član CANU. Bila je član Izvršnog vijeća Crne Gore i predsjednik Republičkog komiteta za informisanje, kao i član Predsjedništva SRCG od 1986. do 1990. godine. Usavršavala se kroz studijske boravke u inostranstvu u: Italiji, Francuskoj, SSR-u, Njemačkoj, Libanu, Siriji, Egiptu, Kini, Americi, Kubi, Meksiku, Mađarskoj, Rumuniji, Čehoslovačkoj, Poljskoj, Austriji. Autor je brojnih monografija i monografskih kataloga o slikarima i ukupnoj likovnoj umjetnosti u Crnoj Gori.

1992. Jedinice Jugoslovenske narodne armije napustile Dubrovačko ratište, a poluostrvo Prevlaka na ulazu u Boku Kotorsku stavljeno pod kontrolu posmatrača UN.

2003. Kod Ulcinja je počelo istraživanje crnogorskog podmorja, da se utvrdi da li ima nafte i gasa. Istraživanje su vršili Jugopetrol i britanska kompanija Remko.

U svijetu se, pored ostalog, dogodilo:

1728. U Kopenhagenu izbio požar koji je uništio veći dio grada.

1740. Umro rimsko-njemački car Karlo VI, posljednji muški potomak habsburške dinastije. Poslije uspješno vođenog rata protiv Turske sklopio povoljan mir u Požarevcu 1718. Poslije novog rata, Beogradskim mirom 1739. izgubio gotovo sve teritorije stečene Požarevačkim mirom. Da bi osigurao prijesto kćerki Mariji Tereziji, 1713. objavio Pragmatičnu sankciju, kućni zakon dinastije Habsburg.

1827. U pomorskoj bici kod Navarina, tokom grčkog rata za oslobođenje, ruski, britanski i francuski brodovi uništili tursku i egipatsku flotu.

1854. Rođen francuski pjesnik Artur Rembo, koji je svoja najbolja djela napisao između 17. i 20. godine. Njegova poezija uticala na sve poetske pravce XX vijeka, a posebno na simboliste i nadrealiste.

1890. Umro engleski istraživač i putopisac Ričard Barton, prvi Evropljanin koji je, 1858, vidio jezero Tanganjika u Africi. Napisao više od 50 knjiga putopisa i preveo knjigu arapskih pripovjedaka "1.001 noć".

1891. Rođen engleski fizičar Džejms Čedvik, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1935. 1932. otkrio neutron, a od 1943. do 1945, kao glavni britanski instruktor, radio na projektu "Menhetn", razvoju atomske bombe u Los Alamosu, SAD.

1935. Kineske revolucionarne snage Mao Cedunga stigle u pokrajinu Šensi na sjeverozapadu Kine i time okončale "Dugi marš", oko 10.000 kilometara, počet godinu dana ranije sa jugoistoka zemlje, tokom kog su probile četvorostruku blokadu Čang Kaj Šekovog Kuomintanga

1935. Alijansa ženskih pokreta Jugoslavije u više gradova organizovala zborove zahtijevajući jednako, opšte, tajno, aktivno i pasivno pravo glasa za sve građane oba pola.

1944. Jedinice Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije pod komandom generala Peka Dapčevića i Crvene armije pod komandom generala Vladimira Ivanoviča Ždanova u Drugom svjetskom ratu oslobodile Beograd.

1949. Jugoslavija izabrana za nestalnog člana Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija.

1971. Kancelar Zapadne Njemačke Vili Brant dobio Nobelovu nagradu za mir.

1973. Britanska kraljica Elizabeta II otvorila novu Opersku kuću u Sidneju.

1992. Umro srpski političar publicista Koča Popović, učesnik građanskog rata u Španiji, jedan od organizatora ustanka u Srbiji u Drugom svjetskom ratu. Poslije rata bio na mnogim funkcijama u Jugoslaviji, potpredsjednik Republike i dugogodišnji šef jugoslovenske diplomatije. Poslije obračuna Josipa Broza Tita s liberalnom strujom u Srbiji povukao se iz političkog života. Kao pisac i publicista pripadao grupi beogradskih nadrealista, koja je snažno djelovala na srpsku književnost između dva rata.

2000. U Ugandi saradnjom lokalnih i međunarodnih zdravstvenih radnika zaustavljeno širenje epidemije uzrokovane smrtonosnim virusom ebola, od kog je umrlo 47 i zaraženo više od 75 osoba.

2001. Na hiljade demonstranata na ulicama francuskih gradova protestovalo protiv države zbog zavisnosti od nuklearne energije, od koje potiče više od tri četvrtine energije Francuske.

2003. Misionarka Majka Tereza proglašena blaženom. Čin beatifikacije obavio papa Jovan Pavle II pred više od 150.000 vjernika na Trgu svetog Petra u Vatikanu.

2003. Haški tribunal objavio optužnice protiv generala Vojske Jugoslavije Nebojše Pavkovića i Vladimira Lazarevića i policijskih generala Sretena Lukića i Vlastimira Đorđevića za zločine na Kosovu 1999.

2003. U Beogradu preminuo pozorišni i filmski glumac Miodrag Petrović Čkalja, dobitnik Nušićeve nagrade za životno djelo, Sterijine nagrade, Sedmojulske nagrade i brojnih drugih nagrada i priznanja. Popularnost stekao ulogama u humorističkim televizijskim serijama.

2005. Istraga UN otkrila da su oficiri sirijske i libanske obavještajne službe bili uključeni u atentat na bivšeg libanskog premijera Rafika Haririja.