Vremeplov
- 11.novembar
U Crnoj Gori i vezano za Crnu
Goru, na današnji datum se, pored ostalog, dogodilo:
1852. Žabljak Crnojevića, staro tursko uporište i nekadašnju prijestonicu koju
je Ivan Crnojević 1478. godine morao prepustiti Turcima, na prepad su
oteli Crnogorci. Poslije samo mjesec dana, pod pritiskom Petrograda,
vraćen je, jer zbog toga za malo nije došlo do rata. Crnoj Gori Žabljak
je definitivno vraćen tek na Berlinskom kongresu 1878. godine.
1869. Na Cetinju je otvorena prva telegrafska škola u Crnoj Gori. Telegrafista
Nikola Brzak, rodom iz Srbije, obučavao je pet đaka.
1869. Rođen Vitorio Emanuele III, italijanski kralj od 1900. do 1946, oženjen
Jelenom, ćerkom crnogorskog kralja Nikole I. Podržao je Musolinijev
režim i 1936. je proglašen carem Etiopije, a 1939. kraljem Albanije.
Abdicirao je 1946. u korist sina Umberta, nadajući se da će tako spasiti
Savojsku dinastiju, ali su se Italijani u junu 1946. na plebiscitu izjasnili
za republiku.
1878. U Beču umro Stjepan Mitrov Ljubiša, crnogorski pripovijedač i političar.
Književnim radom počeo je da se bavi 1845. godine kada je objavio etnografski
spis, u kom je dao sliku narodnog života u Paštrovićima, a pisao je
i prigodne pjesme i pripovijetke, i nekrolog o Njegošu. Poznata je njegova
zbirka "Pripovjetke crnogorske i primorske", "Šćepan Mali", "Kanjoš Macedonović", "Skočidjevojka", "Krađa i prekrađa zvona" i druge. Tražio je uzbudljive fabule, slikao zavičaj (Budvu) ljude svoga kraja
i plemena: Crnogorce, Turke i Mlečane. Prevodio je sa italijanskog jezika.
2000. Stupio je na snagu Zakon o Centralnoj banci Crne Gore, čime je zaokružena
monetarna vlast u Crnoj Gori, inaugurisana godinu prije, uvođenjem njemačke
marke u platni promet republike.
U svijetu se, na današnji datum, pored ostalog, dogodilo:
1500. Francuski kralj Luj XII i Ferdinand Aragonski potpisali
su tajni sporazum u Granadi o podjeli Italije.
1792. Svečanim polaganjem kamena temeljca, počela je izgradnja "Bijele
kuće" u Vašingtonu, u SAD.
1821. Rođen Fjodor Mihajlovič Dostojevski, jedan od najvećih ruskih i svjetskih
književnika. Njegovo djelo u XX vIjeku postalo neiscrpan izvor najraznovrsnijih
književno-teorijskih, estetičkih, psiholoških i filozofskih studija
i tumačenja. Uticao na cijelu evropsku i američku književnost, a posebno
često se na njega pozivali ekspresionisti u književnosti i egzistencijalisti
u filozofiji.
1855. Umro danski filozof Sjeren Kjerkegor, zastupnik antihegelijanskog
pravca, kritičar hrišćanstva kao crkvene dogme i začetnik egzistencijalizma.
1885. Rodjen je Džordž Paton, kontroverzni američki general
iz II svjetskog rata.
1918. Maršal Jozef Pilsudski proglasio je nezavisnu republiku
Poljsku.
1918. Kapitulacijom Njemačke završen Prvi svjetski rat u kojem je učestvovalo
36 država. Život izgubilo oko 10 miliona ljudi. Bezuslovna kapitulacija,
prema kojoj je Njemačka morala da napusti sve okupirane zemlje na zapadu
i istoku, Alzas i Lorenu i lijevu obalu Rajne, potpisana u željezničkom
vagonu u francuskom mjestu Kompijenj.
1940. Američka automobilska industrija Vilis je za potrebe američke vojske proizvela
prvi model Džipa, vozila koje je moglo da se kreće po veoma teškom i
nepristupačnom terenu.
1941. Sa teritorije SSSR u Drugom svjetskom ratu počelo emitovanje programa radio
stanice "Slobodna Jugoslavija".
1942. Njemačke trupe su u Drugom svjetskom ratu zaposjele
i neokupirani dio Francuske, pod kontrolom kvislinške vlade u Višiju.
Istog dana njemačke i italijanske trupe su okupirale i francusko ostrvo
Korzika.
1945. Održani prvi poslijeratni izbori u Jugoslaviji na
osnovu kojih je konstituisana Ustavotvorna skupština Demokratske Federativne
Jugoslavije.
1952. Džon Mulin i Vejn Džonson u Los Anđelesu prvi put prikazali svoj izum,
video-rikorder.
1961. Sovjetski grad Staljingrad je preimenovan u Volgograd.
1962. Rođena Demi Mur, američka filmska glumica. Rođena je kao Demetrija Džin
Gajns u Rozvelu (Novi Meksiko). Filmsku karijeru započinje 1982. filmom
Parazit a potom slijede filmovi Sedmi znak (1988), Duh (1990), Nekoliko
dobrih ljudi (1992), Nepristojna ponuda (1993) , Razotkrivanje (1994),
Striptiz, Porotnik (1996) G.I.Džejn i drugi. Bila je udata za glumca
Brusa Vilisa, sa kojim ima tri kćerke. Njen sadašnji suprug je glumac
Ešton Kučer.
1965. Premijer Rodezije Jan Smit jednostrano proglasio nezavisnost
od Velike Britanije, koja je režim bijele manjine proglasila ilegalnim
i uvela trgovinske sankcije.
1970. SSSR je lansirao ka Mjesecu vasionsku sondu Lunohod 1.
1971. Senat SAD ratifikovao ugovor kojim je Japanu vraćeno
ostrvo Okinava, oduzeto krajem Drugog svjetskog rata.
1975. Proglašena nezavisnost Angole, poslije pet vjekova portugalske kolonijalne
vlasti. Prvi predsjednik Narodne Republike Angole postao Agostinjo Neto.
1992. Engleska anglikanska crkva je napustila vjekovnu tradiciju
i dopustila ženama da budu svještenice.
1996. Predsjednik Gvatemale Alvaro Arsu je saopštio da je s gerilskim pokretom
postignut sporazum o okočanju 36-godišnjeg građanskog rata u toj centralnoameričkoj
zemlji.
2000. U zapaljenoj žičari u jednom tunelu ispod glečera Kicštajnhorna u masivu
Hohen Tauern, u austrijski Alpama, život je izgubilo 159 osoba.
2001. Dan nakon prijema Kine u Svjetsku trgovinsku organizaciju,
član te organizacije postao je i Tajvan.
2002. Predsjednik kompanije Majkrosoft, Bil Gejts poklonio je 100 miliona dolara
za borbu protiv AIDS-a u Indiji.
2003. Sjedinjene Američke Države uvele su ekonomske i diplomatske
sankcije Siriji, zbog podrške "palestinskom otporu izraelskoj okupaciji".
2003. Bugarski predsjednik Georgi Parvanov doputovao je u dvodnevnu posjetu Srbiji
i Crnoj Gori. On je prvi bugarski šef države koji je nakon 53 godine,
zvanično posjetio Beograd.
2004. U vojnoj bolnici u Parizu umro je palestinski predsjednik Jaser Arafat,
koji je na čelu Plestinske oslobodilačke organizacije (PLO) bio preko
30 godina. Za predsjednika PLO izabran je bivši premijer Mahmud Abas.
2004. Parlament Litvanije ratifikovao je novi Ustav Evropske
unije. Litvanija je prva članica Unije koja je usvojila evropski ustav.
2007. Danilo Tirk izabran je za novog predsjednika Slovenije, na izborima organizovanim
nakon smrti dotadašnjeg predsjednika Janeza Drnovšeka.
|
